Hệ Thống Tòa án Nhân Dân Từ Ngày 01/7/2025

Table of Contents

Hệ thống Tòa án nhân dân từ ngày 01/7/2025: Những thay đổi quan trọng về nhiệm vụ và thẩm quyền

Kể từ ngày 01/7/2025, Luật số 99/2025/QH15 cùng các Nghị quyết thi hành chính thức có hiệu lực, đánh dấu bước chuyển đổi quan trọng trong tổ chức và hoạt động của hệ thống Tòa án nhân dân. Việc sắp xếp lại các cấp Tòa án, phân định rõ thẩm quyền và trách nhiệm là cơ sở để nâng cao hiệu quả giải quyết các vụ án, vụ việc, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong giai đoạn mới. Dưới đây là nội dung cập nhật về thẩm quyền của các cấp Tòa án từ ngày 01/7/2025:

1. Tòa án nhân dân tối cao: Thẩm quyền giám đốc thẩm, tái thẩm và các nhiệm vụ đặc biệt

Kể từ 01/7/2025, Tòa án nhân dân tối cao tiếp nhận và thực hiện các nhiệm vụ sau:

Giám đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án, quyết định của:
- TAND cấp tỉnh;
- TAND cấp cao (bao gồm cả các vụ đang dang dở);
- Tòa Phúc thẩm TANDTC (trước đây).
Giải quyết phá sản theo thủ tục đặc biệt.
Xử lý khiếu nại, tố cáo liên quan đến TAND cấp cao, bao gồm cả Chánh án, Thẩm phán, Thư ký, Thẩm tra viên.
Giải quyết các vụ việc khác theo quy định của pháp luật hoặc theo thẩm quyền TANDTC.

⏩ Đây là sự tái lập mô hình giám đốc thẩm – tái thẩm tập trung tại TAND tối cao, nhằm bảo đảm tính thống nhất trong áp dụng pháp luật và thẩm quyền giám sát tối cao trong hệ thống Tòa án.

2. Tòa Phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao: Thẩm quyền phúc thẩm và kiểm tra bản án

Từ ngày 01/7/2025, Tòa Phúc thẩm TAND tối cao có thẩm quyền theo lãnh thổ để giải quyết:

Phúc thẩm các vụ án hình sự, hành chính, dân sự từ:
- TAND cấp tỉnh;
- Các vụ án TAND cấp cao chưa giải quyết xong;
- Các bản án bị hủy để xét xử lại;
Xem xét lại quyết định phá sản, kháng nghị mở/không mở thủ tục phá sản do TAND cấp tỉnh hoặc cấp cao ban hành;
Xử lý khiếu nại – tố cáo liên quan đến TAND cấp cao;
Giải quyết các đơn đề nghị, kiến nghị xem xét lại kết quả hòa giải, đối thoại đã được công nhận;
Thực hiện các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật hoặc Ủy quyền Quốc hội.

⏩ Điểm mới nổi bật là việc thay thế mô hình TAND cấp cao bằng Tòa Phúc thẩm TANDTC – giúp thu gọn đầu mối và bảo đảm phân tầng rõ ràng hơn.

3. Tòa án nhân dân cấp tỉnh: Tiếp nhận lại thẩm quyền sơ thẩm – phúc thẩm – giám đốc thẩm

TAND cấp tỉnh sẽ thực hiện các nhiệm vụ sau:

Xét xử sơ thẩm các vụ án hình sự theo khoản 2 Điều 268 BLTTHS (tội phạm có khung hình phạt từ tù chung thân, tử hình, hoặc vụ án phức tạp, nhạy cảm…).
Phúc thẩm bản án sơ thẩm của TAND cấp huyện và TAND khu vực (chưa có hiệu lực bị kháng cáo, kháng nghị).
Giám đốc thẩm, tái thẩm đối với các bản án đã có hiệu lực của TAND cấp huyện hoặc TAND khu vực chưa được TAND cấp cao xử lý.
Xử lý các đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm, khi TAND cấp cao chưa ra văn bản trả lời hoặc chưa quyết định.
Giải quyết phá sản, đơn khiếu nại, kiến nghị liên quan đến cán bộ trong hệ thống TAND cấp tỉnh và cấp huyện.

⏩ Thẩm quyền của TAND cấp tỉnh được điều chỉnh linh hoạt để đảm bảo việc tiếp nối xử lý các vụ án cũ, đồng thời nâng cao năng lực giải quyết các vụ án trọng điểm

4. Tòa án nhân dân khu vực: Gánh vác toàn bộ thẩm quyền của TAND cấp huyện

TAND khu vực – đơn vị mới thành lập – sẽ đảm nhận các nhiệm vụ quan trọng sau:

Sơ thẩm các vụ án hình sự, hành chính, dân sự, phá sản… theo thẩm quyền mới theo luật tố tụng;
Tiếp nhận và giải quyết các vụ án thuộc TAND cấp tỉnh đã nhận đơn trước 01/7/2025 nhưng chưa thụ lý;
Giải quyết các vụ việc mà TAND cấp tỉnh từ chối công nhận kết quả hòa giải, đối thoại;
Thực hiện hoạt động hòa giải, đối thoại được chuyển giao từ TAND cấp tỉnh;
Xử lý các khiếu nại, tố cáo liên quan đến bản án, cán bộ TAND cấp huyện;
Giải quyết các vụ việc khác theo luật thuộc thẩm quyền của TAND cấp huyện trước đây.

⏩ TAND khu vực là kết quả của quá trình sáp nhập đơn vị hành chính, góp phần nâng cao tính chuyên môn hóa, giảm tải cho cấp tỉnh và tăng khả năng tiếp cận công lý tại cơ sở.

Kết luận: Thay đổi để hiện đại hóa hệ thống Tòa án

Từ 01/7/2025, hệ thống Tòa án nhân dân chính thức chuyển sang mô hình tổ chức ba cấp: Tòa án nhân dân khu vực – Tòa án nhân dân cấp tỉnh – Tòa án nhân dân tối cao, với việc bỏ TAND cấp huyện và cấp cao.

Việc phân định rõ ràng nhiệm vụ, thẩm quyền theo cấp tòa và thời điểm chuyển giao, cùng với việc phát triển tố tụng số, sẽ tạo điều kiện để hệ thống tư pháp: