Ngày 17/8/2024, tại khu vực quận Ba Đình (Hà Nội), trong thời điểm lực lượng cảnh sát cơ động đang làm nhiệm vụ đảm bảo an ninh trật tự cho buổi tổng duyệt Lễ kỷ niệm 79 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9, hai thanh niên điều khiển xe máy không đội mũ bảo hiểm đã có hành vi vượt chốt kiểm soát.
Khi được yêu cầu dừng xe để kiểm tra, các đối tượng không chấp hành mà còn tăng ga, điều khiển xe máy tông thẳng vào cán bộ công an đang làm nhiệm vụ, khiến một chiến sĩ bị thương và phải nhập viện. Sau đó, cả hai bị khống chế và bàn giao cho cơ quan điều tra. Vụ việc gây bức xúc dư luận, đặt ra câu hỏi: hành vi này có thể bị xử lý hình sự về tội giết người hay chỉ dừng lại ở tội chống người thi hành công vụ?
Phân tích hành vi của các đối tượng
Hành vi điều khiển xe máy – một phương tiện có khả năng gây sát thương nghiêm trọng – lao thẳng vào người đang đứng trước mặt, thể hiện:
-
Tính nguy hiểm cao độ: xe máy với vận tốc lớn có thể gây chấn thương sọ não, đa chấn thương, thậm chí tử vong.
-
Tính liều lĩnh, coi thường pháp luật: thay vì chấp hành hiệu lệnh, người phạm tội chọn cách chống đối, bất chấp hậu quả.
-
Đối tượng bị xâm hại là người thi hành công vụ, thuộc nhóm được pháp luật bảo vệ đặc biệt.
Như vậy, hành vi này không đơn thuần là “cản trở” mà tiềm ẩn hậu quả đặc biệt nghiêm trọng – tước đoạt mạng sống.
Xem xét các tội danh có thể áp dụng
3.1. Tội giết người (Điều 123 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2025)
-
Khách thể bị xâm hại: quyền sống – quyền nhân thân quan trọng nhất được Hiến pháp và pháp luật bảo vệ.
-
Mặt khách quan: hành vi sử dụng phương tiện nguy hiểm (xe máy), cố tình đâm trực diện vào người khác.
-
Mặt chủ quan: lỗi cố ý trực tiếp – người phạm tội nhận thức rõ hành vi có thể tước đoạt tính mạng nhưng vẫn thực hiện.
-
Chủ thể: người đủ năng lực trách nhiệm hình sự, đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự (từ đủ 16 tuổi trở lên).
-
Khung tăng nặng: “giết người đang thi hành công vụ” – mức hình phạt cao nhất có thể tới tù chung thân hoặc tử hình.
Trong trường hợp này, nếu cơ quan điều tra chứng minh được ý chí của các đối tượng là nhằm tước đoạt mạng sống cảnh sát cơ động để thoát thân, thì hành vi cấu thành tội giết người ở giai đoạn phạm tội chưa đạt (do hậu quả chết người chưa xảy ra).
3.2. Tội chống người thi hành công vụ (Điều 330 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2025)
-
Nếu không chứng minh được ý chí tước đoạt tính mạng, mà chỉ xác định được mục đích là cản trở việc thi hành nhiệm vụ, thì tội danh phù hợp là chống người thi hành công vụ.
-
Hành vi dùng bạo lực, gây thương tích cho cán bộ công an là tình tiết tăng nặng, có thể bị xử lý với mức án từ 06 tháng đến 07 năm tù tùy theo mức độ.
-
Nếu tỷ lệ thương tật của cán bộ công an từ 11% trở lên, người phạm tội còn có thể bị xử lý thêm về tội cố ý gây thương tích (Điều 134 BLHS).
Phân tích yếu tố cấu thành tội giết người trong vụ việc này
a) Khách thể
-
Quyền được sống của công dân, cụ thể là chiến sĩ công an cơ động.
-
Trật tự an toàn xã hội, uy tín của lực lượng thực thi pháp luật.
b) Mặt khách quan
-
Hành vi: điều khiển xe máy – phương tiện nguy hiểm – lao thẳng vào chiến sĩ công an.
-
Công cụ, phương tiện: xe máy trong trường hợp này được coi là phương tiện có khả năng gây chết người.
-
Hậu quả: người bị hại bị thương tích, may mắn không tử vong. Tuy nhiên, hậu quả chết người hoàn toàn có thể xảy ra.
-
Quan hệ nhân quả: nếu chiến sĩ công an tử vong thì nguyên nhân trực tiếp là do hành vi lao xe của các đối tượng.
c) Mặt chủ quan
-
Lỗi: cố ý. Người phạm tội nhận thức rõ nguy hiểm nhưng vẫn thực hiện để thoát thân.
-
Động cơ, mục đích: chống đối lực lượng chức năng, sẵn sàng gây nguy hiểm đến tính mạng người khác.
d) Chủ thể
-
Các đối tượng là người đã thành niên, có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự.
Với các yếu tố trên, hành vi này có đủ dấu hiệu của tội giết người, chỉ chưa gây hậu quả chết người nên được coi là phạm tội chưa đạt.
So sánh với tội chống người thi hành công vụ
-
Điểm giống: đều có hành vi cản trở, sử dụng vũ lực đối với người đang làm nhiệm vụ.
-
Điểm khác:
-
Tội chống người thi hành công vụ chỉ cần chứng minh hành vi cản trở, không nhất thiết gây nguy hiểm đến tính mạng.
-
Tội giết người yêu cầu làm rõ ý chí chủ quan muốn tước đoạt mạng sống hoặc ít nhất là bỏ mặc hậu quả chết người xảy ra.
-
-
Như vậy, ranh giới giữa hai tội phụ thuộc vào việc chứng minh yếu tố “cố ý tước đoạt mạng sống”
Bài viết có tham khảo văn bản Bộ luật Hình sự 2015 trên website Thư viện pháp luật
Tham khảo thêm: https://htllaw.com.vn/ly-hon-don-phuong-thu-tuc-moi-nhat-nam-2025
