Thẩm quyền xét xử vụ án hình sự của Tòa án từ ngày 01/7/2025
Từ ngày 01/7/2025, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2025 chính thức có hiệu lực thi hành. Một trong những nội dung đáng chú ý là sửa đổi quy định về thẩm quyền xét xử của Tòa án, cụ thể là Điều 268 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015. Việc sửa đổi này nhằm phù hợp hơn với thực tiễn tổ chức lại hệ thống Tòa án theo hướng tinh gọn, hiệu quả.
-
Tòa án nhân dân khu vực có thẩm quyền xét xử sơ thẩm các vụ án hình sự nào?
Theo khoản 31 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Tố tụng hình sự 2025, Tòa án nhân dân khu vực có thẩm quyền sơ thẩm các vụ án hình sự về:
- Tội phạm ít nghiêm trọng;
- Tội phạm nghiêm trọng;
- Tội phạm rất nghiêm trọng;
- Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật Hình sự quy định là đến 20 năm tù.
Điểm mới nổi bật ở đây là mở rộng thẩm quyền của TAND khu vực lên cả tội phạm đặc biệt nghiêm trọng (trước đây không thuộc thẩm quyền TAND cấp huyện).
-
Tòa án nhân dân cấp tỉnh xét xử sơ thẩm khi nào?
TAND cấp tỉnh xét xử sơ thẩm đối với các vụ án:
- Không thuộc thẩm quyền của TAND khu vực;
- Dù thuộc thẩm quyền của TAND khu vực nhưng có nhiều tình tiết phức tạp, liên quan đến nhiều cấp, ngành, hoặc dư luận xã hội đặc biệt quan tâm;
- Vụ án có yếu tố chính trị, đối ngoại hoặc bị cáo là cán bộ lãnh đạo chủ chốt từ cấp tỉnh trở lên, người có chức sắc tôn giáo hoặc người có uy tín cao trong đồng bào dân tộc thiểu số.
Việc xác định chi tiết các trường hợp này sẽ do Chánh án TAND Tối cao chủ trì, phối hợp với Viện trưởng VKSND Tối cao hướng dẫn.
-
Thẩm quyền xét xử của Tòa án quân sự khu vực
Tòa án quân sự khu vực xét xử sơ thẩm các vụ án hình sự về:
- Tội phạm ít nghiêm trọng, nghiêm trọng, rất nghiêm trọng;
- Trừ các tội sau:
- Xâm phạm an ninh quốc gia;
- Phá hoại hòa bình, chống loài người, tội phạm chiến tranh;
- Các tội danh được liệt kê cụ thể tại các Điều 123, 125, 126, 227, 277, 278, 279, 280, 282, 283, 284, 286, 287, 288, 337, 368, 369, 370, 371, 399, 400 của Bộ luật Hình sự 2015;
- Các tội phạm thực hiện ngoài lãnh thổ Việt Nam;
- Vụ án có bị cáo, bị hại, đương sự ở nước ngoài hoặc tài sản liên quan nằm ngoài lãnh thổ Việt Nam.
-
Tòa án quân sự cấp quân khu có thẩm quyền trong những vụ án nào?
Tòa án quân sự cấp quân khu có thẩm quyền sơ thẩm khi:
- Vụ án hình sự không thuộc thẩm quyền của Tòa án quân sự khu vực;
- Hoặc là vụ án thuộc thẩm quyền Tòa án quân sự khu vực nhưng có nhiều tình tiết phức tạp, khó đánh giá, thống nhất, hoặc liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành;
- Bị cáo là Thẩm phán, Kiểm sát viên, Điều tra viên, cán bộ từ cấp Trung đoàn trưởng trở lên, hoặc người có chức sắc tôn giáo, người có uy tín cao trong dân tộc thiểu số.
Kết luận
Từ 01/7/2025, hệ thống Tòa án sẽ áp dụng quy định thẩm quyền xét xử mới, có sự phân định rõ hơn giữa Tòa án các cấp và ngành quân sự, đồng thời mở rộng vai trò xét xử sơ thẩm của Tòa án nhân dân khu vực đối với cả tội phạm đặc biệt nghiêm trọng (trong giới hạn nhất định). Điều này đòi hỏi các cơ quan tiến hành tố tụng và người dân cần nắm vững các thay đổi để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Xem thêm: https://htllaw.com.vn/dieu-kien-duoc-huong-an-treo-theo-quy-dinh-moi-nhat
