Quyền nuôi con sau khi ly hôn thuộc về ai theo quy định pháp luật 2025?
Cập nhật: Tháng 7, 2025
Khi đối mặt với quyết định ly hôn, câu hỏi “quyền nuôi con thuộc về ai” luôn là mối quan tâm hàng đầu của các cặp vợ chồng khi đến với công ty Luật HTL. Với những quy định pháp luật hôn nhân gia đình, bài viết dưới đây sẽ làm rõ các quy định về quyền nuôi con khi ly hôn theo pháp luật hiện hành.
Quyền nuôi con sau ly hôn: Căn cứ pháp luật
Quyền nuôi con là quyền và nghĩa vụ được Tòa án giao cho một bên cha hoặc mẹ để trực tiếp chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng con cái sau ly hôn. Theo Điều 81 Luật Hôn nhân và gia đình 2014: “Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.”
Cụ thể, Luật Hôn nhân và gia định 2014 quy định về quyền nuôi con sau ly hôn chi tiết theo độ tuổi như sau:
1. Quyền nuôi con dưới 36 tháng tuổi (dưới 3 tuổi)
Nguyên tắc ưu tiên: Luật ưu tiên giao quyền nuôi con cho mẹ trực tiếp nuôi.
Ngoại lệ quan trọng:
- Mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con
- Cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con
- Cha chứng minh được mẹ không đủ điều kiện nuôi con
Các trường hợp mẹ không đủ điều kiện về tinh thần, đạo đức, sức khỏe nuôi con:
- Mẹ có bệnh hiểm nghèo, bệnh tâm thần, hoặc bệnh khác ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng chăm sóc con một cách liên tục và an toàn.
- Mẹ có lối sống không lành mạnh, vi phạm pháp luật nghiêm trọng (như nghiện ma túy, cờ bạc, mại dâm…), có tiền án, tiền sự liên quan đến các tội xâm phạm quyền con người.
- Mẹ có hành vi bạo lực, ngược đãi con, hoặc có nguy cơ cao gây ảnh hưởng xấu đến sự phát triển thể chất và tinh thần của con.
- Mẹ bị hạn chế, mất năng lực hành vi dân sự hoặc có những hạn chế về nhận thức khiến việc chăm sóc con trở nên nguy hiểm.
2. Quyền nuôi con từ 36 tháng tuổi trở lên (từ 3 tuổi trở lên) đến dưới 7 tuổi
Thỏa thuận giữa cha mẹ: Cha mẹ sẽ thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con và quyền, nghĩa vụ của mỗi bên
Quyết định của Tòa án: Nếu không thỏa thuận được, Tòa án sẽ quyết định dựa trên:
- Khả năng chăm sóc trực tiếp và sự gắn bó với con
- Điều kiện chỗ ở, môi trường sống
- Sự hỗ trợ từ gia đình và người thân
- Khả năng giáo dục và phát triển con
Căn cứ pháp lý: Khoản 2 Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình 2014
3. Con từ đủ 7 tuổi trở lên: Vai trò của nguyện vọng con trẻ
Căn cứ pháp lý:
- Khoản 2 Điều 81 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định: “…nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.”
- Khoản 2 Điều 6 Nghị quyết 01/2024/NQ-HĐTP hướng dẫn rất cụ thể về việc Tòa án phải xem xét “nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên” rằng Tòa án phải trực tiếp gặp và hỏi ý kiến của con. Quan trọng nhất là nguyện vọng này phải là tự nguyện, không bị ép buộc, dụ dỗ hoặc mua chuộc bởi bất kỳ bên nào. Tòa án cũng phải đánh giá “khả năng nhận thức, sự trưởng thành của con để có ý kiến độc lập.”
Tòa án bắt buộc hỏi nguyện vọng của con, nhưng:
- Phải đảm bảo con tự nguyện, không bị dụ dỗ, ép buộc.
- Nguyện vọng đó phải phù hợp với quyền lợi của con về mọi mặt.
- Tòa án có thể không chấp nhận nguyện vọng nếu thấy không đảm bảo lợi ích lâu dài (ví dụ: con chọn người nuôi vì vật chất, lối sống dễ dãi…)
4. Trường hợp đặc biệt
Trong trường hợp cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện nuôi con, Tòa án có thể giao con cho người giám hộ khác theo thứ tự ưu tiên theo quy định của Bộ luật dân sự:
- Anh chị ruột của con
- Ông bà nội, ngoại
- Người thân khác phù hợp
Quyền và nghĩa vụ sau khi ly hôn
1. Quyền của người không trực tiếp nuôi con
Căn cứ điều 82, Luật hôn nhân gia đình thì sau khi ly hôn, dù không trực tiếp nuôi con, cha hoặc mẹ vẫn có đầy đủ quyền:
- Nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.
- Nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.
- Người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở
Lưu ý: Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.
2. Quyền và nghĩa vụ của cha mẹ trực tiếp nuôi con sau ly hôn
Theo quy định tại điều 83, Luật hôn nhân gia đình thì người trực tiếp nuôi con có các quyền sau:
- Quyền yêu cầu cấp dưỡng tiền nuôi con;
- Quyền yêu cầu người khác tôn trọng quyền nuôi con của mình;
Người trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ không được cản trở người không trực tiếp nuôi con trong việc thăm nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
Các yếu tố Tòa án xem xét khi quyết định quyền nuôi con
Khi không có thỏa thuận giữa cha mẹ, Tòa án sẽ xem xét toàn diện các yếu tố sau:
1. Điều kiện kinh tế và tài chính
- Thu nhập ổn định
- Khả năng đảm bảo cuộc sống cho con
- Tài sản và nguồn lực tài chính
2. Điều kiện về chỗ ở và môi trường
- Không gian sống phù hợp
- Môi trường an toàn, lành mạnh
- Điều kiện học tập thuận lợi
3. Điều kiện về tinh thần (tình cảm, tâm lý)
- Thời gian dành cho con
- Kỹ năng chăm sóc, giáo dục
- Sự hỗ trợ từ gia đình, người thân
4. Điều kiện về đạo đức
- Phẩm chất đạo đức của cha mẹ
- Thái độ
- Lối sống trong môi trường cộng đồng
5. Nguyện vọng của con (từ 7 tuổi trở lên)
- Ý kiến của con được lắng nghe
- Sự thoải mái và gắn bó với cha/mẹ
- Mong muốn sống với ai
Thủ tục giải quyết quyền nuôi con khi ly hôn
Trường hợp ly hôn thuận tình
- Thỏa thuận quyền nuôi con giữa cha mẹ
- Làm thủ tục ly hôn tại UBND xã/phường
- Công chứng thỏa thuận (nếu cần thiết)
Trường hợp ly hôn tranh chấp
- Nộp đơn ly hôn lên Tòa án có thẩm quyền
- Chuẩn bị hồ sơ, chứng cứ về điều kiện nuôi con
- Tham gia phiên tòa và trình bày lý do
- Nhận quyết định của Tòa án
Những lưu ý quan trọng cho cha mẹ
Nên làm:
- Chuẩn bị đầy đủ chứng cứ về điều kiện nuôi con
- Tìm hiểu kỹ quy định pháp luật mới nhất
- Tư vấn với luật sư chuyên nghiệp để có chiến lược phù hợp
- Ưu tiên lợi ích của con trong mọi quyết định
- Duy trì mối quan hệ tích cực với con
Không nên làm:
- Sử dụng con như “vũ khí” trong tranh chấp
- Ngăn cản con gặp gỡ cha/mẹ bên kia
- Nói xấu về cha/mẹ bên kia trước mặt con
- Tự ý thay đổi thỏa thuận đã ký kết
Những câu hỏi thường gặp về quyền nuôi con
1. Có thể thay đổi quyền nuôi con sau khi đã có quyết định không?
Trả lời: Quyền nuôi con sau khi đã có quyết định của Tòa án vẫn có thể thay đổi nếu có căn cứ hợp lý. Cụ thể, việc thay đổi sẽ được xem xét trong các trường hợp như: có sự thay đổi lớn về điều kiện kinh tế, chỗ ở, sức khỏe của cha hoặc mẹ; lợi ích của con đòi hỏi phải điều chỉnh quyền nuôi dưỡng; hai bên có thỏa thuận mới phù hợp với quyền lợi của con; hoặc con từ đủ 7 tuổi trở lên có nguyện vọng thay đổi và nguyện vọng đó được đánh giá là tự nguyện, chính đáng.
2. Chi phí cấp dưỡng nuôi con được tính như thế nào?
Trả lời: Theo Điều 82 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, cha hoặc mẹ không trực tiếp nuôi con sau ly hôn có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con. Mức cấp dưỡng được quy định tại Điều 116, dựa trên thỏa thuận giữa các bên căn cứ vào thu nhập và khả năng thực tế của người cấp dưỡng. Nếu không thỏa thuận được, Tòa án sẽ quyết định. Mức cấp dưỡng có thể thay đổi khi có lý do chính đáng.
Pháp luật không ấn định số tiền cụ thể, mà tùy từng trường hợp cụ thể, Tòa án sẽ cân nhắc và ra quyết định phù hợp với lợi ích của con.
Tại sao cần tư vấn pháp lý chuyên nghiệp?
Việc giải quyết quyền nuôi con là vấn đề phức tạp, đòi hỏi hiểu biết sâu về pháp luật và kinh nghiệm thực tiễn. HTL LAW với đội ngũ luật sư chuyên sâu về hôn nhân gia đình sẽ giúp bạn:
Phân tích tình huống cụ thể
- Đánh giá khả năng giành quyền nuôi con
- Xác định điểm mạnh, điểm yếu trong hồ sơ
- Đưa ra chiến lược tối ưu
Chuẩn bị hồ sơ chuyên nghiệp
- Thu thập, sắp xếp chứng cứ hiệu quả
- Soạn thảo đơn từ, tài liệu pháp lý
- Đảm bảo thủ tục đúng quy định
Đại diện tranh tụng tại Tòa án
- Bảo vệ quyền lợi tối đa cho khách hàng
- Trình bày lập luận thuyết phục
- Giảm thiểu rủi ro trong quá trình tố tụng
Hỗ trợ thương lượng và hòa giải
- Tìm kiếm giải pháp hài hòa
- Đảm bảo lợi ích của con được ưu tiên
- Tiết kiệm thời gian và chi phí
Tư vấn chuyên nghiệp về quyền nuôi con tại HTL LAW
Đừng để những vấn đề pháp lý ảnh hưởng đến tương lai của con và gia đình bạn!
HTL LAW – Công ty luật hàng đầu chuyên về hôn nhân gia đình với:
- 5+ năm kinh nghiệm trong lĩnh vực hôn nhân gia đình
- Đội ngũ luật sư chuyên nghiệp, am hiểu sâu về quyền nuôi con
- Tỷ lệ thành công cao trong các vụ việc tranh chấp quyền nuôi con
- Tư vấn miễn phí đánh giá ban đầu
- Chi phí hợp lý, minh bạch
Cam kết của HTL LAW:
- Tư vấn ban đầu hoàn toàn miễn phí
- Bảo mật thông tin khách hàng tuyệt đối
- Đồng hành cùng khách hàng đến khi kết thúc vụ việc
- Hỗ trợ 24/7 trong suốt quá trình giải quyết
Thời gian vàng – Hãy hành động ngay hôm nay để bảo vệ quyền lợi của con và gia đình bạn!
Kết luận
Quyền nuôi con khi ly hôn theo quy định luật 2025 có những thay đổi quan trọng, đặc biệt là việc ưu tiên mẹ nuôi con dưới 3 tuổi và quyền được lắng nghe ý kiến của con từ 7 tuổi trở lên. Hiểu rõ quy định pháp luật và có sự tư vấn từ luật sư chuyên nghiệp sẽ giúp bạn bảo vệ quyền lợi tốt nhất cho con và gia đình.
Nếu bạn đang gặp phải các vấn đề liên quan đến quyền nuôi con, hãy liên hệ ngay với HTL LAW để được tư vấn miễn phí và nhận được sự hỗ trợ tốt nhất.
Bài viết được biên soạn bởi đội ngũ luật sư HTL LAW dựa trên quy định pháp luật hiện hành năm 2025. Mọi thông tin chỉ mang tính chất tham khảo. Để có tư vấn cụ thể cho tình huống của bạn, vui lòng liên hệ trực tiếp với HTL LAW.
Tham khảo: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Quyen-dan-su/Luat-Hon-nhan-va-gia-dinh-2014-238640.aspx
